Met een opmerkelijk voorstel wil Nadia Naji (covoorzitster Groen) “de integriteit van de politie” verhogen en etnisch profileren tegen te gaan. Diversiteit en antidiscriminatie moet een belangrijker onderdeel worden van de opleiding, en politiecontroles moeten beter geregistreerd én gemotiveerd worden.

Opleiding, registratie, motivatie voor meer integriteit

“De politie, uw vriend? Dat moet gelden voor élke Brusselaar. De meeste politiemensen leveren goed werk, maar Brusselaars die een migratieachtergrond hebben, hebben meer kans om preventief gecontroleerd te worden. Dat is onterecht,” zegt Nadia Naji. “Daarom is het belangrijk om de integriteit van de politie verhogen.”

De groenen klagen het probleem van etnisch profileren aan. Preventieve controles gebeuren nu soms zelfs zonder duidelijke aanwijzing van wangedrag. Door diversiteit en antidiscriminatie op te nemen in de opleiding, verhoogt het bewustzijn bij de politiemensen. Maar daar blijft het niet bij: elke politiecontrole moet geregistreerd worden en voorzien van een motivering. Agenten zullen dus moeten kunnen verantwoorden waarom ze er specifiek die ene persoon uit pikken.

Het wérkt

Het is moeilijk om exacte cijfers over etnisch profileren in België te achterhalen, maar verschillende studies wijzen in dezelfde richting. Uit een onderzoek van de Antwerpse politie bleek bijvoorbeeld dat 14% respondenten met een migratieachtergrond ten opzichte van 7% van de respondenten zonder migratieachtergrond, aangeeft significant meer identiteitscontroles te krijgen*, maar ook andere studies bevestigen dit. Uit onderzoek van de Jeugdraad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie bij 1.968 jongeren (2021) kwam naar voren dat meer dan 7 op 10 Brusselse jongeren zich niet veilig voelen bij hun contact met de politie, en bijna evenveel jongeren zeggen het slachtoffer te zijn van etnisch profileren.

Toch is het niet evident om het fenomeen goed in kaart te krijgen: omwille van de lage meldingsbereidheid is er een hoog ‘dark number’.

“We moeten over het muurtje durven kijken. Ervaringen uit het buitenland tonen dat de een verplichte motivering echt effect heeft,” zegt Naji. In Schotland bijvoorbeeld werd een dergelijke motiveringsplicht al ingevoerd, en daar waren de resultaten positief. Het aantal controles daalde stevig en de controles zijn ook effectiever.

Ook in Brussel?

Brussel is een superdiverse stad. 12,4% van de inwoners in België had op 1 januari 2021 geen Belgische nationaliteit (bron: Census 2021, volks-en woningtelling van Statbel). In 2011 ging het nog over 10,1%. Het percentage is het hoogste in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Daar heeft 35 procent van de inwoners niet de Belgische nationaliteit. In Etterbeek (49%), Elsene (49%) en Sint-Gillis (48%) zijn deze percentages het meest uitgesproken. Voor Naji zijn eerlijke kansen voor iedereen, en het geloof in eerlijke justitie- en politiediensten, een hoeksteen voor een gezonde samenleving. Enkel doordat mensen zich veilig voelen in aanwezigheid van de politie, en als het korps ook divers is, kan de politie zijn rol naar behoren vervullen. “De politie, uw vriend? Dat moet gelden voor élke Brusselaar. Onze diversiteit is net onze rijkdom,” zegt Naji.